Áp xe răng: 5 nguyên nhân & Cách giảm đau cấp tốc và dấu hiệu cần đi khám nha khoa

1. Áp xe răng là gì?

Áp xe răng là một ổ nhiễm trùng có mủ hình thành ở chân răng hoặc vùng quanh nướu. Tình trạng này xảy ra khi vi khuẩn xâm nhập sâu vào tủy răng hoặc mô quanh răng, dẫn đến phản ứng viêm. Mủ là kết quả của phản ứng miễn dịch khi cơ thể cố gắng tiêu diệt vi khuẩn. Khi áp xe không được điều trị, nhiễm trùng có thể lan rộng ra xương hàm, xoang, hoặc thậm chí gây biến chứng toàn thân.

Áp xe răng là tình trạng nhiễm khuẩn nướu hoặc chóp răng, gây đau, sưng thậm chí sốt

Hiện nay, có 3 loại áp xe răng phổ biến: 

Áp xe quanh chóp (apical abscess)
Đây là loại phổ biến nhất và thường khởi phát từ những tổn thương bên trong răng, điển hình như răng sâu lâu ngày không điều trị, răng bị nứt, chấn thương, hay đã từng điều trị nhưng không triệt để. Khi vi khuẩn tấn công vào phần tủy răng và lan sâu xuống tận đầu chân răng, hệ miễn dịch sẽ phản ứng lại bằng cách tạo ra một túi mủ - chính là ổ áp xe. Nếu không kịp thời điều trị, ổ mủ này sẽ tiếp tục lan rộng đến vùng xương xung quanh, gây đau nhức dữ dội, thậm chí có thể phá hủy cấu trúc nâng đỡ răng.

Sâu răng không được điều trị, khiến vi khuẩn xâm nhập vào tủy răng, tạo thành ổ áp xe

Áp xe nha chu (periodontal abscess)
Khác với áp xe quanh chóp, loại này thường xuất phát từ các bệnh lý vùng nướu và dây chằng quanh răng như viêm nha chu nặng. Ổ nhiễm trùng hình thành ở mô mềm quanh chân răng, và đôi khi ăn sâu vào các túi nha chu. Loại áp xe này thường gặp ở người trưởng thành và có thể phát triển âm thầm nếu không vệ sinh răng miệng kỹ lưỡng. Cảm giác sưng tấy, đau vùng nướu, kèm theo mủ chảy ra ở chân răng là dấu hiệu thường thấy.

Hình ảnh áp xe nha chu

Áp xe nướu (gingival abscess)
Loại áp xe này thường chỉ khu trú ở vùng nướu không ảnh hưởng trực tiếp đến răng hay xương hàm. Nó có thể khởi phát do thức ăn hoặc mảnh vụn mắc kẹt giữa nướu và răng, tạo điều kiện cho vi khuẩn sinh sôi và gây viêm. Mặc dù không nguy hiểm bằng hai loại trên, nhưng nếu để lâu không xử lý, ổ mủ vẫn có thể lan rộng và gây tổn thương mô mềm xung quanh.

2. Nguyên nhân gây áp xe răng

Áp xe răng hình thành khi vi khuẩn xâm nhập vào mô răng và phát triển không kiểm soát. Nhưng con đường để vi khuẩn đi vào sâu bên trong răng lại phụ thuộc vào nhiều yếu tố: 

Sâu răng không được điều trị đúng cách

Khi một chiếc răng bị sâu và vi khuẩn ăn mòn lớp men, lớp ngà và lan sâu đến tủy răng, viêm tủy sẽ xảy ra. Tình trạng viêm kéo dài sẽ tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập xuống chân răng, hình thành ổ mủ. Nếu sâu răng chỉ mới chớm, bác sĩ có thể can thiệp bằng hàn trám; nhưng nếu để quá lâu, vi khuẩn phá hủy cấu trúc răng từ bên trong, dẫn đến viêm tủy và sau cùng là áp xe.

Viêm nướu và bệnh nha chu tiến triển

Viêm nướu và bệnh nha chu tiến triển nếu không được điều trị sớm sẽ dẫn đến áp xe răng

Tình trạng viêm nướu nếu không được kiểm soát sẽ dần tiến triển thành bệnh nha chu. Khi khoảng hở giữa răng và nướu ngày càng sâu, vi khuẩn sẽ tích tụ trong đó, sinh sôi và gây nhiễm trùng sâu dưới nướu, tạo thành áp xe quanh chân răng. Đây là một trong những nguyên nhân phổ biến ở người lớn tuổi hoặc những người có thói quen vệ sinh răng miệng chưa đúng cách.

Tổn thương do chấn thương hoặc vỡ răng

Răng bị nứt, gãy do va đập mạnh có thể tạo ra những khe hở mà mắt thường không thấy được, nhưng đủ lớn để vi khuẩn chui vào. Khi những vết nứt này kéo dài đến tủy răng, vi khuẩn sẽ tấn công từ bên trong, tạo ra ổ viêm. Trong nhiều trường hợp, người bệnh không biết mình bị tổn thương cho đến khi thấy răng đau nhức hoặc có dấu hiệu sưng nướu.

Thói quen vệ sinh răng miệng không đúng cách

Việc đánh răng không đều, không làm sạch kỹ vùng kẽ răng hoặc không dùng chỉ nha khoa, nước súc miệng sẽ khiến mảng bám và vi khuẩn tích tụ lâu ngày. Đặc biệt, ở những vùng khó làm sạch, vi khuẩn dễ dàng sinh sôi, tấn công vào răng và nướu, gây sâu răng, viêm tủy rồi dần dẫn đến áp xe.

Ảnh hưởng từ các thủ thuật nha khoa sai kỹ thuật

Áp xe cũng có thể phát sinh sau khi thực hiện một số thủ thuật nha khoa nếu không đúng kỹ thuật hoặc không được đảm bảo vô trùng. Ví dụ, trong quá trình trám răng hoặc điều trị tủy, nếu dụng cụ không được tiệt trùng đúng cách hoặc vật liệu phục hình không khít sát, vi khuẩn có thể xâm nhập và gây nhiễm trùng. Một số trường hợp còn xảy ra khi răng không được phục hồi đúng sau điều trị tủy, khiến vi khuẩn quay trở lại và tạo mủ.

3. Cách giảm đau cấp tốc tại nhà khi bị áp xe răng

Trong thời gian chờ đến nha khoa thăm khám và điều trị chuyên sâu, bạn có thể áp dụng một vài cách tạm thời tại nhà để giảm đau và hạn chế khó chịu do áp xe răng gây ra:

Súc miệng với nước muối ấm: Nước muối có khả năng kháng khuẩn nhẹ, giúp làm sạch vùng miệng và giảm tạm thời cảm giác đau nhức. Dùng nước muối ấm (không quá nóng) súc miệng trong 30 giây, lặp lại nhiều lần trong ngày để làm dịu vùng viêm.

Dùng thuốc giảm đau không kê đơn: Các loại thuốc giảm đau như paracetamol hoặc ibuprofen có thể được dùng để kiểm soát cơn đau. Tuy nhiên, cần dùng đúng liều và không lạm dụng, vì thuốc chỉ giúp giảm triệu chứng chứ không giải quyết nguyên nhân gây áp xe.

Chườm lạnh ngoài má: Chườm lạnh bằng túi đá bọc khăn sạch lên vùng má ngoài nơi bị sưng có thể giúp giảm sưng và đau tạm thời. Nhưng, đây chỉ là giải pháp ngắn hạn, không thay thế điều trị y tế.

Tránh các thực phẩm cứng, nóng, lạnh; Khi bị áp xe, răng và nướu rất nhạy cảm. Việc ăn nhai đồ cứng có thể khiến răng bị tổn thương nặng hơn, còn đồ nóng hoặc lạnh sẽ kích thích vùng viêm và gây đau nhiều hơn. Hãy chọn thức ăn mềm, dễ nhai và ở nhiệt độ trung tính.

4. Khi nào cần đi khám nha khoa ngay?

Các giải pháp tại nhà chỉ có thể giúp bạn giảm đau tạm thời. Tuy nhiên, nếu tình trạng vẫn không thuyên giảm hoặc xuất hiện những biểu hiện dưới đây, bạn nên đến gặp bác sĩ ngay để được điều trị:

• Sưng nề nặng vùng mặt hoặc cổ

• Sốt cao, cơ thể mệt mỏi

• Cơn đau răng dữ dội, không thuyên giảm sau khi dùng thuốc giảm đau

• Mủ chảy ra từ nướu hoặc hôi miệng kéo dài

• Khó há miệng, nuốt hoặc nói chuyện

Áp xe răng nếu không được xử lý kịp thời có thể dẫn đến viêm mô tế bào lan rộng, nhiễm trùng máu hoặc gây hủy xương hàm. Điều quan trọng là không được tự nặn hoặc cắt áp xe tại nhà vì có thể làm nhiễm trùng lan rộng hơn.

5. Phòng ngừa áp xe răng như thế nào?

Áp xe răng hoàn toàn có thể phòng tránh nếu bạn chăm sóc răng miệng đúng cách, ăn uống khoa học và đi khám răng định kỳ để kịp thời phát hiện sâu răng. Ngoài ra, một vài thói quen dưới đây cũng rất hữu ích trong việc ngăn ngừa tình trạng này:

• Duy trì thói quen vệ sinh răng miệng đúng cách: đánh răng 2 lần/ngày, sử dụng chỉ nha khoa và nước súc miệng diệt khuẩn.

• Khám nha khoa định kỳ mỗi 6 tháng để phát hiện và điều trị sớm các bệnh lý răng miệng.

• Điều trị dứt điểm sâu răng và viêm nướu ngay từ giai đoạn đầu.

• Tránh dùng răng cắn vật cứng để hạn chế nguy cơ nứt, gãy răng.

• Sau các thủ thuật nha khoa, cần tái khám và theo dõi theo hướng dẫn của bác sĩ.

Áp xe răng là tình trạng nghiêm trọng không thể xem nhẹ. Dù có những cách giúp giảm đau tại nhà, nhưng điều quan trọng nhất vẫn là điều trị triệt để tại nha khoa để loại bỏ ổ nhiễm trùng và bảo vệ sức khỏe răng miệng lâu dài.

Nếu bạn đang gặp các dấu hiệu nghi ngờ, hãy liên hệ ngay với Nha Khoa Nụ Cười Việt qua hotline 089.919.6854 (Huế), 094.725.4343 (Đà Nẵng) để được bác sĩ chuyên khoa tư vấn và xử lý kịp thời.